موضوع اقتصاد و معیشت مردم و آثار اجتماعی و سیاسی و توجه یا بی‌توجهی به آن از سوی حکومت‌ها و همچنین رعایت نکات شرعی معاملات و مواردی از این قبیل از مسائل مهمی است که مورد توجه خداوند در قرآن کریم قرار گرفته است. به همین دلیل بخشی از آیات قرآن کریم به موضوعات اقتصادی به شکل گوناگون آن اعم از خمس، زکات، ربا، رزق حلال، اهمیت کار و تلاش و سایر موضوعات اقتصادی اختصاص دارد و این نشان‌دهنده اهمیت مقوله اقتصاد نزد خداوند متعال است.
یکی از آیات قرآن کریم که با موضوعات اقتصادی مرتبط است، آیه ۱۹۵ سوره مبارکه بقره است که خداوند متعال در این آیه فرموده است: «وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ؛ و در راه خدا انفاق كنيد و خود را با دست خود به هلاكت ميفكنيد و نيكى كنيد كه خدا نيكوكاران را دوست مى‌دارد».
عدم انفاق منجر به ابطال قوا و قدرت مسلمین می‌شود
مرحوم علامه طباطبایی در کتاب المیزان در تفسیر این آیه آورده است: خداوند متعال در این آیه به مسلمانان دستور می‌دهد برای اقامه جنگ در راه خدا مال خود را انفاق کنند و با دست خود خویش را نابود نکنند، چون عدم انفاق منجر به ابطال قوا و استطاعت و قدرت مسلمین می‌شود و این امر «تهلکه» است و هلاکت به معنای آن مسیری است که انسان نمی‌تواند بفهمد کجاست و به کجا منتهی می‌شود، تربیت دینی آشکار می‌کند کسانی که در راه اعتلای دین جان خود را فدا می‌کنند و در راه خدا آزار و اذیت می‌شوند خداوند به آنان وعده کرده است که بدی‌های آنان را تکفیر می‌کند و آنها را در جایگاهی عظیم وارد می‌کند، چون خدا مال و نفوس مؤمنان را بهای بهشت برای آنان قرار داده تا بکشند و یا کشته شوند و این وعده الهی حق است.
اما در مورد انفاق، هم افراط و هم تفریط مورد نکوهش قرار گرفته است، چراکه عدم بخشش موجب هلاکت است و بُخل و امساک در هنگام قتال باعث از بین رفتن قوا و نیروها و این امر باعث غلبه دشمن می‌شود، کما اینکه زیاده‌روی در انفاق به تبذیر و فقر و مسکنت منجر و این خود باعث انحطاط و پستی زندگی و بطلان مروت می‌شود.
هر چند اعطاء کلّ اموال در راه خداوند ناپسند نیست، امّا مراعات سایر جوانب مسأله لازم است. لذا فرمانی که اسلام بشدّت بر آن تاکید می ورزد، اعتدال در انفاق است.
خدای متعال خطاب به پیامبرش می فرماید:
«وَ لا تَجْعَلْ یدَک مَغْلُولَةً إِلی عُنُقِک وَ لا تَبْسُطْها کلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً»
[هرگز دستت را بر گردنت زنجیر مکن و ترک انفاق منما، و نیز بیش از حد هم دست خود باز ننما، تا مورد سرزنش قرار گیری و از کار باز مانی.]
در سبب نزول این آیه آمده است که: حضرت رسالت صلی الله علیه و آله در منزل بودند، سائلی آمد و تقاضای کمک کرد، حضرت چیزی برای اعطاء نداشت. سائل پیراهن او را طلبید و آن حضرت لباس خود را انفاق نمود و چون لباس دیگری نداشت، نتوانست به مسجد رود، تأخیر او باعث شد برخی طعنه زنند و بگویند خواب مانده یا در منزل سرگرم شده و نمازش را فراموش نموده است. آیه فوق نازل گردید و اعتدال در انفاق را مطرح نمود.
قرآن کریم در وصف «عبادالرحمن» می فرماید:
«وَ الَّذِینَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ یسْرِفُوا وَ لَمْ یقْتُرُوا وَ کانَ بَینَ ذلِک قَواماً»
[بندگان خاص خداوند آنها که چون انفاق کنند، نه اسراف روا میدارند و نه سخت گیری می کنند، بلکه در میان این دو راه اعتدال را طی می نمایند.]
«ولید بن صبیح» می گوید: روزی خدمت امام صادق علیه السلام بودم. فقیری از وی تقاضای کمک کرد و آن حضرت چیزی به وی اعطاء فرمود، دومی آمد و باز حضرت چیزی مرحمت کرد، سومین فقیر آمد و حضرت به وی گفت: خداوند تو را وسعت عنایت کند. سپس به من فرمودند: اگر مالی داشته باشی و همه را در راه خدا خرج کنی در شمار سه کسی قرار می گیری که دعایشان مستجاب نمی شود.